قوانین علی و یکنوایی طبیعت (اصل علیت)

قوانین علی و یکنوایی طبیعت: کاربرد واژه علت چه در زندگی روزانه یا در دانش مستلزم و یا پیش‌فرض آموزه‌ای است که طبق آن علت و معلول به گونه یکنوا پیوندمندند. یعنی:

ما وقتی مجاز می‌دانیم بعض پیش‌آیند خاص را علت بعض معلول خاص بدانیم فقط اگر بپذیریم هر پیش‌آیند دیگری ازاین‌گونه (اگر این پیش‌آیندهای ملازم به‌اندازه کافی شبیه باشند) علت معلول دیگری از قسم یکسان همچون اولی باشد.

علت‌های شبیه (به‌عبارت‌دیگر) موجد معلول‌های شبیه هستند. آن‌گونه که ما واژه علت را بکار می‌بریم، بخشی از معنی آن این است که هر رخدادِ یک علت که بعض معلول را ایجاد می‌کند، یک مورد یا نمونه از قانون عام علیت (نیز مشهور به اصل علیت) است، یعنی چنین پیش‌آیندها همیشه همراهی‌شده بوسیله چنین پدیده‌ای هستند. اگر بتوان نشان داد که در شرایط دیگری و در پی رخداد آنچه علت فرض می‌شد آن معلول مفروض رخ نمی‌دهد آنگاه ما باور اینکه یکی علت دیگری است را از دست می‌دهیم.

ازآنجاکه هر ادعای علت‌بودنِ یک پیش‌آیند خاص برای یک پدیده خاص دربردارنده وجود بعض قانون علی است، هر ادعای پیوند علی شامل عنصر تعیین‌کننده تعمیم خواهد بود: یک قانون علی، آن‌گونه که ما این عبارت را بکار می‌بریم، ادعای می‌کند که پیش‌آیندی از قسم چنین و چنان به‌طور لایتغیر بوسیله پدیده‌ای از قسم خاص همراه است.

رابطه علی به‌طور خالص منطقی یا استنتاجی نیست؛ آن‌گونه که دیوید هیوم تأکید می‌کند نمی‌تواند بوسیله یک استدلال پیشینی کشف شود.

قوانین علی فقط با تجربه کشف می‌شوند، یعنی پسینی و با پژوهش‌خواهی از آزمایش. اما تجربه‌های ما همیشه از پیش‌آیندهای خاص، پدیده‌های خاص، و دنباله‌های خاص است. ما ممکن است چندین مورد از یک پیش‌آیند (آن را م بنامید) را مشاهده می‌کنیم و هر مورد را که مشاهده می‌کنیم ممکن است با قسم خاص از پدیده (آن را پ بنامید) همراه باشد. اما ما فقط بعض موردهای م را در جهان مشاهده کرده‌ایم و مشاهدات ما چیزی بیشتر از این را نشان نمی‌دهد که بعض حالات م همراه با پ هستند. حال‌آنکه اغلب هدف ما برقراری یک رابطه عام یعنی رابطه علی است. چگونه ما از حالات خاص تجربه‌شده خود به گزاره عام همه حالت‌های م همراهی‌شده بوسیله پ هستند می‌رسیم— که دربردارنده این است که بگوییم م علت پ است؟