... مخورید مکر او را بفریبد او شما را.... دیوان شمس
هنرمند با فرض‌های دیداری ما بازی می‌کند. گوشه‌های مکعب میانی در این تصویر طوری وصل شده‌اند تا آنچه دورترین است نزدیک‌ترین و آنچه بلندترین است کوتاه‌ترین نیز به نظر آید.
همان‌گونه که یک تصویر زیركانه می‌تواند دریافت ما را بفریبد، یک استدلال زیركانه نیز می‌تواند اندیشه را بفریبد. قواعد و اصولی وجود دارد كه یك استدلال نیكو بر آن استوار است. اگر این قواعد را مخدوش كنیم به بیراه خواهیم رفت؛ یا براثر بی‌دقتی دیگران را به بیراهه می‌بریم در تصویر آبشار ما با كاستی هماهنگی روبرو می‌شویم و سپس موشكافانه به جستجوی علت آن می‌پردازیم. در خواندن منطق نیز با استدلال‌های بد روبرو خواهیم شد، سپس موشكافانه کاوش می‌کنیم تا به چرایی بدبودن آن‌ها پی‌ببریم.
منطق چیست؟
مفاهیم بنیادین منطق
درآمد به منطق فصل ۱ قسمت ۱
منطق بررسی آن روش‌ها و اصول است که در تمیز استدلال صحیح از استدلال غلط بکار می‌رود.
۱.۱ منطق چیست؟
منطق بررسی روش‌ها و اصولی است که در تمیز استدلال صحیح از استدلال غلط بکار می‌رود. وقتی به دلیل‌آوری برای موضوعی می‌پردازیم، درواقع به ساختن استدلال برای پشتیبانی نتیجه یا نتیجه‌های منظورمان دست می‌یازیم. استدلال‌های ما دربردارنده دلایلی است که می‌پنداریم باورهایمان را موجه می‌سازند. اما این دلایل همیشه دلایلِ نیکو نیستند. بنابراین وقتی با استدلالی مواجه می‌شویم، همیشه می‌توان پرسید: آیا نتیجه‌ی دست‌آمده در آن، از مقدماتِ فرض‌شده در آن حاصل آمده یا نه؟ معیارهای عینی وجود دارند که با آن‌ها می‌توان به این پرسش پاسخ گفت؛ در منطق در پی آنیم تا این معیارها را کشف و به کارشان گیریم.
استدلال تنها روشی نیست که انسان‌ها با آن، آنچه را مدعی هستند پشتیبانی می‌کنند. آن‌ها ممکن است به عواطف یا اقتدار استناد جویند یا ممکن است بدون هیچ ژرف‌اندیشی به عادت‌ها تکیه کنند. اما وقتی فرد باید قضاوتی انجام دهد كه بدان اعتماد گردد، این استدلالِ صحیح است که بنیاد استوار پی می‌افكند. توسط روش‌ها و فنون منطق می‌توان به شیوه قابل‌اطمینان بین استدلال‌های صحیح و معیوب تمیز قائل شد. این روش‌ها و مهارت‌ها موضوع اصلی این كتاب است.
استدلال، تمیز آن در سخن و ارزیابی آن (تفکر نقادانه) علاوه بر دانش، هنر نیز هست، چیزی است كه ما آن را انجام می‌دهیم و بعلاوه آن را درك می‌كنیم. دلیل‌آوری می‌تواند به‌طور طبیعی حاصل شود، اما مهارت در ساختن استدلال و آزمون آن می‌تواند با عمل و تمرین افزون شود. کسی که این مهارت را پرورانده از کسی كه هرگز به اصول آن نپرداخته به‌احتمال بیش بهتر بتواند استدلال صحیح نماید. در این کتاب به فراوانی فرصت برای تمرین فراهم شده.
 |
 |