تعمیم شتابزده
مغالطات استقرای معیوب
درآمد به منطق فصل ۵ قسمت ۴ بند ۴
مغالطه تعمیم شتابزده (یا تعمیم ناروا) گونهای استدلالی است که از یک مورد یا تعداد موارد خیلی کم بهسوی تعمیمهایی با مقیاس بزرگ در باره همه یا بیشتر موارد حرکت میکند. اینگونه استدلال بسیار رایج و در اغلب موارد اغواکننده نیز هست. این قسمت تفصیل این مغالطه است.
۴.۴.۵ تعمیم شتابزده
تعمیم شتابزده
تعمیم ناروا
وارون حالت خاص
Hasty generalization
Converse accident
مغالطهای که درآن، فردی خامدستانه از یک مورد تک یا موارد خیلی کم، بهسوی یک تعمیم بزرگ-مقیاس دربارهی همه موارد یا بیشتر موارد پیش میرود. این مغالطه همچنین به "تخصیص وارون" نیز شناخته میشود.
در سرتاسر زندگی خود به گزارههایی درباره اینکه اشیاء چگونه هستند یا مردم عموماً چگونه رفتار میکنند، تکیه میکنیم. این ادعاهای کلی، گرچه در دلیلآوری نقش حیاتی دارند، اما و بااینوجود، باید آنها را بهدقت موشکافی کرد، یعنی: کلیت آنها را هرگز نباید بدون توجیه موجه پذیرفت یا مفروض انگاشت. تعمیم شتابزده [نیز موسوم به تعمیم ناروا] را وقتی مرتکب میشویم که بر پایه دانش خود، با بررسی یک (یا تعداد کمی) مورد از افراد یا اشیایِ یک رده دادهشده، به استخراج نتیجه درباره همه اعضای آن رده دست میزنیم. همه ما افرادی را میشناسیم که درباره سازمانها یا کشورها به خاطر یک تجربه بهخطا دست به تعمیم زدهاند. کلیشهها درباره افرادی که از کشور خاصی آمدهاند بهطور گسترده رایج و در اکثر موارد نیز اشتباه است؛ تعمیم ناروا درباره فرهنگهای بیگانه ممکن است صریح و زننده باشند، و نیز نمونههای خوبی باشند از پرش مغلطهآمیز بهسوی یک تعمیم گسترده بر پایه تعداد بسیار کم گواه.
یک روایت یا یک تکمورد ممکن است در رابطه با پشتیبانی یک قاعده کلی یا یک نظریه مربوط باشد، اما وقتی بهعنوان برهان برای آن نظریه بکار رود، آنگاه تعمیم بر پایه درست بنا نشده است — و این استقرا معیوب است. برای مثال: خوراکهای خیلی سرخشده سطح کلسترول را در افراد افزایش میدهند. یک تکمورد که در آن اینچنین نشود بسیار سخت است بتواند نشان دهد این خوراکها سلامت هستند. صاحب یک مغازه چیپس داغ، ماهی داغ، در انگلستان از سلامت بودن محصول فوقالعاده سرخکرده خود توسط استدلال زیر دفاع کرده بود:
پسر من مارتین را در نظر بگیرید، او در تمام دورهِ زندگی خود چیپس و ماهی سرخکرده خورده و میخورد. و هماکنون آزمایش کلسترول وی در حدی پایینتر از میانگین ملی است، چه دلیلی بهتر از یک پسر سرخشده؟➥
خوراکها یا داروها میتوانند در بعضی شرایط بیضرر باشد، اما، اینگونه نیست که در هر شرایطی هم بدون زیان باشد. حرکت از یک مورد، یا تعداد موارد خیلی کم، بهسوی تعمیمهای بزرگ-مقیاس در باره بیشتر موارد، یک دلیلآوری مغلطهآمیز است، لیکن بسیار رایج و در اغلب موارد اغواکننده نیز هست. این، با نام مغالطه وارون حالت خاص نیز شناخته میشود، زیرا وارون مغالطهای موسوم به ویژه سازی است که در آن تعمیم به گونه دیگری بد بکار بسته میشود. ما دیرتر به آن برمیگردیم.
مرور کلی مغالطهها استقرای معیوب
• توسل به جهل
The Argument from Ignorance (ad Ignorantiam)
یک مغالطه غیرصوری که در آن نتیجه با توسل نامشروع به جهل پشتیبانی میشود، مانند زمانی که
مفروض انگاشته میشود چیزی به احتمال زیاد درست است زیرا نمیتوانیم نادرست بودن آن را ثابت کنیم.
• توسل به مرجع بیجا
The Appeal to Inappropriate Authority (ad Verecundiam)
یک مغالطه غیرصوری که در آن توسل بیجا به مرجع انجام میشود. این یک مغالطه است
زیرا یا مرجع مورد توسل ادعایی برای تخصص در موضوع مورد بحث ندارد، یا به این دلیل که
بهطور کلی برای هیچ مرجعی ضمانتی نیست که قابل اتکا باشد.
• علت کاذب
False Cause (non Causa pro Causa)
یک مغالطه غیرصوری که خطا در آن برخاسته از پذیرفتن علت
خاصی برای یک رویداد است که درواقع علت آن نیست.
• تعمیم شتابزده (ناروا)
Hasty Generalization
یک مغالطه غیرصوری که در آن اصلی که درباره یک مورد خاص صادق است،
سهل انگارانه یا به عمد برای کل حالات بکار برده میشود.